Խաչքարի հետ բաց հաղորդակցումը պարտադրում էր մատչելի դարձնել նաև արձանագրական տեղեկատվությունը, ինչն էլ պայմանավորել է, որ դրանք տեղադրվեն սալի արևմտյան երեսին ¥քիվին, ճակտոնին, եզրագոտու վրա, հորինվածքի ստորին մասում, պատվանդանի վրա, բոլորեն սալաքարը, խորանը, վարդյակը¤` այսինքն տեսանելի լինեն առաջին իսկ հայացքից: Զգացվում է ձգտումըª արձանագրությունը չխառնել հորինվածքի քանդակազարդերի հետ, ապահովել նրա ընթեռնելիությունը: Քիչ չեն դեպքերը, երբ արձանագրություններն, այնուամենայնիվ, շեղվում են այս սկզբունքից և տեղադրվում սալի կողերին կամ թիկունքին, զբաղեցնում ավելի մեծ տեղ, քան քանդակային հորինվածքը, խառնվում զարդերին և այլն: Հայտնի են նաև խաչքարային մի քանի ծածկագիր արձանագրություններ, որոնց մանրամասն քննությունը բերում է այն համոզման, որ դրանց ծածկագրումը կապված էր նրանց միստիկ բովանդակության հետ ¥աշխարհիկ կյանքից հրաժարում, մեսսիայի գալստյան կանխագուշակում և այլն¤, ինչն այնքան էլ չէր պատշաճում հույսի և փրկության երաշխիք համարվող խաչքարին և ուղղված էր ՙհատուկ պատրաստություն՚ ունեցող ընթերցողին: Որոշ խաչքարեր էլ արտաքնապես ավելի նման են վիմագիր հիշատակարանի, քան քանդակազարդ կոթողի: Երբեմն էլ արձանագրությունները հանդես են գալիս որպես հորինվածքի գեղազարդման մաս, եզակի դեպքերում էլ ձուլվում են բուսա-երկրաչափական քանդակներին կամ էլ ստանալով զանազան զարդահավելումներ` դառնում ծաղկագիր: Արձանագրությունների գեղարվեստական դերակատարումն աճում է հատկապես 15-17-րդ դդ.: Այսուհանդերձ, սահմանափակ մակերես ունեցող խաչքարերն աչքի են ընկնում արձանագրությունների սեղմ ոճով ու կաղապարայնությամբ: Բազմաթիվ տեքստերի քննությամբ կարելի հավաստել, որ խաչքարային արձանագրությունը բաղկացած է հետևյալ իմաստաբանական - կառուցվածքային բաղադրիչներից. ա¤ այն, ինչ տեղի է ունեցել մինչև խաչքարի կանգնեցումը, այսինքնª առիթը, բ¤ խաչքարի կանգնեցման կոնկրետ հանգամանքները և կանգնեցման փաստի վավերացումը, գ¤ կանգնեցման նպատակը, դ¤ խնդրանք-պատգամը: Արձանագրության սխեմայում դիտելի է ժամանակային հստակ շարժումª անցյալ, ներկա, ապագա. խաչքարը կանգնեցնելու առիթը կապվում է կոնկրետ իրադրության կամ նրա փոփոխության հետ, կանգնեցման փաստի արձանագրումը կարելի ընկալել որպես միջնորդավորման հաստատմանն ուղղված ծեսի ¥օրհնանքով ու օծմամբ հանդերձ¤ վավերացում, իսկ նպատակը, որը միայն սրբազան է, միտված է հոգու փրկության քրիստոնեական գաղափարին:
Գլխավոր էջ 
Խաչքարի հետ բաց հաղորդակցումը պարտադրում էր մատչելի դարձնել նաև արձանագրական տեղեկատվությունը, ինչն էլ պայմանավորել է, որ դրանք տեղադրվեն սալի արևմտյան երեսին ¥քիվին, ճակտոնին, եզրագոտու վրա, հորինվածքի ստորին մասում, պատվանդանի վրա, բոլորեն սալաքարը, խորանը, վարդյակը¤` այսինքն տեսանելի լինեն առաջին իսկ հայացքից: Զգացվում է ձգտումըª արձանագրությունը չխառնել հորինվածքի քանդակազարդերի հետ, ապահովել նրա ընթեռնելիությունը: Քիչ չեն դեպքերը, երբ արձանագրություններն, այնուամենայնիվ, շեղվում են այս սկզբունքից և տեղադրվում սալի կողերին կամ թիկունքին, զբաղեցնում ավելի մեծ տեղ, քան քանդակային հորինվածքը, խառնվում զարդերին և այլն: Հայտնի են նաև խաչքարային մի քանի ծածկագիր արձանագրություններ, որոնց մանրամասն քննությունը բերում է այն համոզման, որ դրանց ծածկագրումը կապված էր նրանց միստիկ բովանդակության հետ ¥աշխարհիկ կյանքից հրաժարում, մեսսիայի գալստյան կանխագուշակում և այլն¤, ինչն այնքան էլ չէր պատշաճում հույսի և փրկության երաշխիք համարվող խաչքարին և ուղղված էր ՙհատուկ պատրաստություն՚ ունեցող ընթերցողին: Որոշ խաչքարեր էլ արտաքնապես ավելի նման են վիմագիր հիշատակարանի, քան քանդակազարդ կոթողի: Երբեմն էլ արձանագրությունները հանդես են գալիս որպես հորինվածքի գեղազարդման մաս, եզակի դեպքերում էլ ձուլվում են բուսա-երկրաչափական քանդակներին կամ էլ ստանալով զանազան զարդահավելումներ` դառնում ծաղկագիր: Արձանագրությունների գեղարվեստական դերակատարումն աճում է հատկապես 15-17-րդ դդ.:
Այսուհանդերձ, սահմանափակ մակերես ունեցող խաչքարերն աչքի են ընկնում արձանագրությունների սեղմ ոճով ու կաղապարայնությամբ: Բազմաթիվ տեքստերի քննությամբ կարելի հավաստել, որ խաչքարային արձանագրությունը բաղկացած է հետևյալ իմաստաբանական - կառուցվածքային բաղադրիչներից. ա¤ այն, ինչ տեղի է ունեցել մինչև խաչքարի կանգնեցումը, այսինքնª առիթը, բ¤ խաչքարի կանգնեցման կոնկրետ հանգամանքները և կանգնեցման փաստի վավերացումը, գ¤ կանգնեցման նպատակը, դ¤ խնդրանք-պատգամը: Արձանագրության սխեմայում դիտելի է ժամանակային հստակ շարժումª անցյալ, ներկա, ապագա. խաչքարը կանգնեցնելու առիթը կապվում է կոնկրետ իրադրության կամ նրա փոփոխության հետ, կանգնեցման փաստի արձանագրումը կարելի ընկալել որպես միջնորդավորման հաստատմանն ուղղված ծեսի ¥օրհնանքով ու օծմամբ հանդերձ¤ վավերացում, իսկ նպատակը, որը միայն սրբազան է, միտված է հոգու փրկության քրիստոնեական գաղափարին: